دیزنی در دهه نود میلادی رنسانس قابل توجهی را تجربه کرد و برترین فیلم های دیزنی دهه نود استانداردهای جدیدی را در صنعت انیمیشن و سرگرمی بنا نهادند. این دوره با بازگشت جادوی دیزنی، تولید آثار پرفروش و تحسین شده ای را در پی داشت که از سال 1990 تا 1999، هر سال یک اثر کلاسیک به یادگار گذاشتند و میراث غنی این استودیو را غنی تر ساختند.
دیزنی در دهه 1990 میلادی رنسانس بزرگی را تجربه کرد و هر سال از این دهه حداقل یک فیلم کلاسیک تولید نمود. این مقاله به بررسی و معرفی برترین فیلم های دیزنی دهه نود می پردازد. پس از درگذشت والت دیزنی، استودیوی فیلم دیزنی با مجموعه ای از فیلم های انیمیشنی که در گیشه موفق نبودند، دچار لغزش شد. این وضعیت برای بیش از 20 سال ادامه پیدا کرد، در حالی که استودیوهای انیمیشن جدید، ادعای دیزنی بر این مدیوم را تحت الشعاع قرار دادند.
این وضعیت با The Little Mermaid در سال 1989 تغییر کرد و استودیوهای والت دیزنی جادوی فیلم های کلاسیک خود را بازیافتند. آن ها پس از آن موفقیت بزرگ گیشه، مجموعه ای از آثار پرفروش عظیم را تولید کردند که برای استودیو مقادیر زیادی پول و تحسین منتقدان را به ارمغان آورد. دیزنی در دهه 1990 میلادی هیچ کار اشتباهی انجام نمی داد و دوباره به اوج بازگشته بود و بسیاری از آثار آن جزو برترین فیلم های دیزنی دهه نود محسوب می شوند.
آنچه به “رنسانس دیزنی” معروف شد، تا دهه 2000 میلادی ادامه یافت و در این دوره، پیکسار نیز به فهرست شرکت اضافه شد. اگرچه برخی از سال های دهه 1990 میلادی کمتر از بقیه چشمگیر بودند، اما این دهه واقعا اوج استودیو بود. از فیلم های انیمیشنی دوست داشتنی گرفته تا آثار لایو-اکشن محبوب، دیزنی در دهه 90 میلادی تمام نت های درست را می نواخت.
مروری بر برترین فیلم های دیزنی دهه نود
1990 – The Rescuers Down Under
تصویری خاطره انگیز از فیلم The Rescuers Down Under را مشاهده می کنید که نمادی از ماجراهای هیجان انگیز این اثر دیزنی است.
این صحنه، برنارد و خانم بیانکا را در اوج یک عملیات نجات به تصویر می کشد و بیانگر تلاش دیزنی برای ساخت دنباله ای متفاوت در آغاز دهه 90 است.
برنارد و خانم بیانکا، دو موش از The Rescuers Down Under
پس از موفقیت چشمگیر The Little Mermaid، دیزنی با The Rescuers Down Under محصول سال 1990، یک قدم به عقب برداشت. این فیلم به عنوان «اولین دنباله انیمیشنی که توسط دیزنی تولید شد»، ادامه فیلم سال 1977 بود و بازیگران اصلی برای یک ماجراجویی بامزه دیگر بازگشتند. سال 1990 سالی کم فروغ بود و این دنباله عملکرد متوسطی داشت.
The Rescuers Down Under بهترین فیلم دیزنی در سال 1990 است؛ زیرا استودیو در آن سال هیچ اثر دیگری منتشر نکرد. این دنباله بی روح است و اگر در سال دیگری منتشر می شد، قطعا در لیست برترین فیلم های دیزنی دهه نود قرار نمی گرفت. The Rescuers یکی از نقاط عطف دوران تاریک دیزنی بود، اما دنباله آن بخش فراموش شده ای از رنسانس است.
1991 – Beauty And The Beast
اینجا یکی از صحنه های فراموش نشدنی Beauty and the Beast، رقص بل و بیست را به نمایش می گذارد.
این تصویر نماد عشق و پذیرش است که محوریت داستان Beauty and the Beast را شکل می دهد و با انیمیشنی بی نظیر، قلب تماشاگران را تسخیر کرد.
تصویر برجسته: بل و بیست در حال رقصیدن در Beauty and the Beast
رنسانس دیزنی در سال 1991 ادامه پیدا کرد و Beauty and the Beast احتمالا برجسته ترین اثر این دوره است. این داستان که اقتباسی از افسانه کلاسیک است، با شوخ طبعی و احساسات خاص دیزنی، و همچنین انیمیشن زیبا، برجسته تر شد. این فیلم افتخار «اولین انیمیشن تاریخ را دارد که نامزد جایزه بهترین فیلم در اسکار شد».
تنها سه فیلم انیمیشنی در تاریخ نامزد جایزه بهترین فیلم شده اند و دیزنی همه آن ها را منتشر کرده است.
Beauty and the Beast بدون شک بهترین فیلم دیزنی در سال 1991 و «یکی از بهترین فیلم های دهه» است، چه انیمیشنی و چه غیر آن. این فیلم ترکیبی بی نظیر از جلوه های بصری خیره کننده و موسیقی فراموش نشدنی است و آهنگ های ریتمیک آن به بخشی جدایی ناپذیر از مجموعه آهنگ های دیزنی تبدیل شده اند. این اثر کلاسیک بی نظیر، دهه دیزنی را به طور جدی آغاز کرد و آن را در میان برترین فیلم های دیزنی دهه نود قرار داد.
1992 – The Muppet Christmas Carol
تصویری از گردهمایی اسکروج و ماپت ها در The Muppet Christmas Carol که حال و هوای جشن و شادی کریسمس را تداعی می کند.
این سکانس با حضور مایکل کین در نقش اسکروج و شخصیت های دوست داشتنی ماپت ها، روایتی جذاب از داستان کلاسیک دیکنز را ارائه می دهد و لحظات شاد و دلنشینی را خلق کرده است.
ابنیزر اسکروج (مایکل کین) و ماپت ها دور یک شام بوقلمون کریسمس در The Muppet Christmas Carol جمع شده اند.
The Muppet Christmas Carol اولین فیلم ماپت ها بود که پس از درگذشت خالق آن ها، جیم هنسن، منتشر شد و «نشان داد که شخصیت ها در دستان خوبی قرار دارند». این فیلم داستان رمان چارلز دیکنز را روایت می کند، اما با شخصیت های عروسکی که نقش اکثر بازیگران مکمل را ایفا می کنند. مایکل کین نقش اسکروج را بازی می کند و او کاملا وظیفه خود را درک کرده بود.
داستان کاملا شناخته شده است، اما The Muppet Christmas Carol آن را دوباره تازه می کند. این فیلم مضامین دیکنز را حفظ می کند و در عین حال، چاشنی هایی از «شوخ طبعی سوررئال خاص ماپت ها» را به آن اضافه می نماید. موسیقی، خنده ها و احساسات موجود در فیلم به این کمک می کند که آن را به یکی از برترین فیلم های دیزنی دهه نود تبدیل کند.
1993 – Hocus Pocus
بتی میدلر در نقش وینفرد در فیلم Hocus Pocus، حضوری کاریزماتیک و قدرتمند را به نمایش می گذارد.
این تصویر از وینفرد ساندرسون در حال جادوگری در مقابل جمعیت، گویای قدرت و شوخ طبعی این شخصیت محبوب است که با گذر زمان به یکی از نمادهای هالووین تبدیل شد.
باور کردنش شاید سخت باشد، اما Hocus Pocus محصول سال 1993 در واقع یک بمب گیشه بزرگ بود که میلیون ها دلار برای دیزنی ضرر به همراه داشت. این داستان ترسناک شامل سه جادوگر می شود که پس از صدها سال به سیلم بازمی گردند و اکنون یکی از محبوب ترین فیلم های هالووین در دوران مدرن است. جایگاه کلاسیک کالت آن از طریق ویدئوی خانگی و تلویزیون رشد کرد.
رقابت چندانی در سال 1993 وجود نداشت، بنابراین Hocus Pocus به راحتی برنده آن سال شد. با این حال، اکنون یکی از برترین فیلم های دیزنی دهه نود محسوب می شود و می تواند در کنار دیگر آثار کلاسیک جایگاه خود را حفظ کند. «روحیه سرگرم کننده و بازیگوش آن چیزی است که فیلم را بسیار به یاد ماندنی می کند» و لحنی نوستالژیک دارد که هیجان و دلهره هالووین را بازآفرینی می کند.
1994 – The Lion King
یکی از صحنه های دلنشین The Lion King، سیمبا، پومبا و تیمون را در حال لذت بردن از زندگی نشان می دهد.
این تصویر سه دوست را در مسیر ماجراجویی هایشان به تصویر می کشد، نمادی از دوستی و رشد در یکی از بزرگترین شاهکارهای دیزنی در دهه نود.
سیمبا جوان، پومبا و تیمون در حال راه رفتن روی یک کنده درخت در The Lion King (1994)
پس از یک سال بدون یک انیمیشن بزرگ، دیزنی در سال 1994 فیلم The Lion King را منتشر کرد. این بازگویی از Hamlet اثر شکسپیر، انسان ها را با حیوانات جایگزین می کند، اما هیچ یک از عمق و شخصیت نمایش اصلی را از دست نمی دهد. التون جان و تیم رایس در تولید موسیقی این فیلم سنگ تمام گذاشتند و The Lion King استاندارد دیزنی را حتی بالاتر برد.
فرمول قبلا توسط Beauty and the Beast و Aladdin پایه گذاری شده بود، بنابراین The Lion King با سهولتی بی بدیل خود را متمایز کرد. انیمیشن با زندگی می درخشد و فیلم دیزنی را در اوج قدرت تخیل خود نشان می دهد. هیچ فیلم دیزنی دیگری در سال 1994 به پای The Lion King نرسید و از آن زمان تا کنون، تعداد کمی از انیمیشن ها به آن نزدیک شده اند، که آن را در زمره برترین فیلم های دیزنی دهه نود قرار می دهد.
1995 – A Goofy Movie
A Goofy Movie، لیزا در حال خنده، مکس در حال آواز خواندن، چاد گیج و سردرگم.
در دهه ای که دیزنی تلاش می کرد تا حد ممکن بی زمان باشد، A Goofy Movie به عنوان «یک فیلم به طور شوکه کننده ای معاصر» برجسته شد. شخصیت نمادین ماسکوت، اولین فیلم سینمایی خود را به دست می آورد که در آن نقش پدری تنها را بازی می کند که سعی دارد با پسر نوجوانش ارتباط دوباره برقرار کند. استراتژی اکران دیزنی برای این فیلم با بودجه متوسط با شکست مواجه شد و یک ناامیدی در گیشه بود.
«این فیلم بلافاصله به یک اثر کالت کلاسیک تبدیل شد» و یک نقطه عطف مهم برای بسیاری از نسل هزاره است. اگرچه از شکوه دیگر فیلم های رنسانس دیزنی برخوردار نیست، اما A Goofy Movie توانایی داستان سرایی استودیو را به نمایش می گذارد و یکی از پر احساس ترین داستان های دهه را ارائه می دهد. Pocahontas نیز در سال 1995 اکران شد، اما A Goofy Movie بسیار بهتر ماندگار شده است.
1996 – The Hunchback Of Notre Dame
کازیمودو و اسمرالدا در حال صحبت در The Hunchback of Notre Dame دیزنی.
The Hunchback of Notre Dame جزء آثار غیرمتعارف (black sheep) رنسانس دیزنی است، اما همچنان یکی از برترین فیلم های دیزنی دهه نود محسوب می شود. این فیلم با فشرده سازی رمان عظیم ویکتور هوگو به داستانی مناسب خانواده، The Hunchback of Notre Dame به طرز چشمگیری تیره تر از بیشتر فیلم های دیزنی است. همچنین دارای جذابیت های ظریفی است که با گذشت زمان آشکار شده اند.
«این فیلم تمام موسیقی عالی و انیمیشن دستی همتایان رنسانسی خود را دارد»، اما همچنین یک شرور واقعا شیطانی و مضامین عمیق تری دارد که معمولا در فیلم های دیزنی یافت نمی شوند. The Hunchback of Notre Dame در همان سالی که James and the Giant Peach منتشر شد، اکران گردید، اما به دلیل موفقیت در گیشه و کیفیت بی زمانش، برنده سال 1996 شد.
1997 – Hercules
مگارا و هرکول در Hercules دیزنی (1997)
Hercules فیلم مهم و پرفروش دیزنی در سال 1997 بود و نشان دهنده یک تغییر بزرگ در دوران رنسانس است. این برداشت کارتونی از اساطیر یونان، شخصیت اصلی را در حین انجام آزمایشات مختلفش دنبال می کند. تصاویر اغراق آمیز و بازیگوش آن با تنوع گسترده ای از تاثیرات موسیقیایی مطابقت دارد و Hercules حس شوخ طبعی فراتر از حد معمول دارد.
اگرچه این فیلم از کمال The Lion King یا Beauty and the Beast برخوردار نبود، اما Hercules نشان داد که دیزنی در موفق ترین دوران سینمایی خود، انعطاف پذیری نیز داشت. این بهترین فیلم دیزنی در دهه 1990 میلادی نیست، اما قطعا یکی از منحصربه فردترین آن هاست. از آنجایی که دیزنی در سال 1997 عمدتا بر روی آثار لایو-اکشن تمرکز کرده بود، Hercules به راحتی سال را از آن خود کرد.
1998 – Mulan
مولان و شانگ، دو شخصیت اصلی Mulan، در این تصویر قدرت و هماهنگی خود را به نمایش می گذارند.
این صحنه از Mulan، نمایانگر پیوند قوی بین مولان و شانگ و مبارزه آن ها برای نجات سرزمینشان است که در عین حال کلیشه های جنسیتی را به چالش می کشد.
مولان و شانگ در Mulan
کلیشه پرنسس های دیزنی با Mulan در سال 1998 شکسته شد و خود فیلم بهترین اثر استودیو در آن سال بود. «برگرفته از فولکلور چینی»، این فیلم داستان زن جوانی را دنبال می کند که به ارتش می پیوندد تا با هون ها بجنگد. Mulan بر ماجراجویی تاکید داشت، که کاملا متفاوت از داستان های عاشقانه معمول پرنسس ها بود.
Mulan، یکی از آخرین فیلم های واقعا بزرگ دیزنی در دوران رنسانس، دارای لحظات موسیقیایی شگفت انگیزی است که به تعریف این دوره کمک کرده اند، اما همچنین جزئیات منحصربه فردی دارد که تا آن زمان در هیچ یک از فیلم های استودیو یافت نمی شد. این فیلم جهش بزرگی برای نمایندگی (representation) بود، اگرچه در این زمینه هنوز بی نقص نیست.
1999 – Tarzan
این تصویر از Tarzan، لحظه ای از تعامل تارزان با جهان خود و آشنایی جین و پروفسور پورتر با گوریل ها را نشان می دهد.
تارزان، جین و پروفسور پورتر در این صحنه، درک متقابل انسان و طبیعت را به زیبایی به تصویر می کشند و به اوج رنسانس دیزنی در پایان دهه 90 اشاره دارد.
تارزان در حال نگاه کردن به گوریل ها به همراه پروفسور پورتر و جین در انیمیشن دیزنی محصول سال 1999.
دیزنی دهه 1990 میلادی را با Tarzan در سال 1999 به پایان رساند و این آخرین نقطه اوج واقعی برای روزهای پایانی رنسانس خواهد بود. رمان ماجراجویی کلاسیک ادگار رایس باروز با چاشنی دیزنی ارائه شده و داستان مردی که توسط میمون ها بزرگ شده، «با موسیقی فراموش نشدنی فیل کالینز» برجسته تر شده است.
Tarzan نشان داد که دیزنی تا کجا از اوایل دهه 1990 میلادی پیشرفت کرده بود و فاقد همان کیفیت بی زمان پیشینیان خود بود. با این وجود، «اکشن هیجان انگیز و داستان عاشقانه منحصربه فرد آن هم تراز با آثاری بود که دیگر استودیوها در آن زمان تولید می کردند» و دیزنی ثابت کرد که می تواند با تغییرات زمان همگام شود.
این بررسی نشان داد که دهه 1990 میلادی برای استودیوی دیزنی، دوران اوج خلاقیت و موفقیت بود. از داستان های کلاسیک مانند Beauty and the Beast و The Lion King گرفته تا آثار متفاوت تری مانند Hocus Pocus و Mulan، دیزنی در این دهه مجموعه ای بی نظیر از فیلم ها را تولید کرد که نه تنها تحسین منتقدان را برانگیخت، بلکه برای نسل های متمادی سرگرمی و الهام بخش باقی ماند. این دوره، جایگاه دیزنی را به عنوان پیشرو در صنعت انیمیشن تثبیت کرد و میراثی غنی از داستان سرایی و نوآوری به جا گذاشت.
