دهه 1990 میلادی هویت مشخصی برای فیلم های ترسناک نداشت، اما برخی فیلم ها بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 را ارائه می دهند. از زمانی که ژانر ترسناک در دهه 1930 میلادی به جریان اصلی راه یافت، هر دهه اثر ماندگاری بر این ژانر گذاشته و معمولاً با روندهای محبوبی که در آن زمان رواج داشتند، تعریف می شود.
با خروج از دهه 1980 میلادی که شیفته اسلشرها بود، دهه 90 میلادی هرگز نتوانست خود را به عنوان یک دهه ترسناک با روندهای به راحتی قابل تشخیص تثبیت کند. اوایل این دهه عمدتاً بازسازی فیلم های محبوب سال های قبل بود، در حالی که نیمه دوم آن ایده های بسیار متفاوتی داشت که هیچ الگوی مشخصی وجود نداشت.
هیچ زیرژانر خاصی از ترسناک بر دهه 1990 میلادی غالب نبود، و اسلشرها به همان اندازه مهیج های ماوراء طبیعی یا فیلم های هیولایی قدیمی رواج داشتند. برای هر سلیقه ای چیزی وجود داشت، اما این به این معنی نیز بود که ژانر ترسناک تا حدی تعریف نشده بود. این مقاله به بررسی برخی از بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 می پردازد که هویت ژانر را در این دهه شکل دادند.
Tremors (1990)
در ادامه تصویری از این فیلم را می بینید.
این صحنه به خوبی تنش و کمدی موجود در فیلم را به نمایش می گذارد.
اولین سال دهه 1990 میلادی برای ژانر وحشت دشوار بود و رونق دهه 80 میلادی به یک رکود خلاقانه منجر شده بود. با این حال، Tremors از راه رسید تا داستانی هیولایی سرگرم کننده و پر از اکشن با نگارشی عالی و تیمی حتی بهتر از بازیگران ارائه دهد. قوانین به خوبی تعریف شده، هیولاهای زیرزمینی را ترسناک می کردند و Tremors تقریباً یک فیلم بی نقص است.
همچنین این فیلم به شروع احیای فیلم های هیولایی دهه 90 میلادی کمک کرد و آثاری مانند Anaconda یا Lake Placid مدیون این فیلم کالت کلاسیک Kevin Bacon هستند. علاوه بر احیای یک زیرژانر، Tremors همچنین لحن طنزآمیز وحشت دهه 90 میلادی را تعیین کرد و بسیاری از بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 نیز لحظاتی خنده دار داشتند.
The Silence Of The Lambs (1991)
در تصویر زیر، نگاه خیره و به یادماندنی آنتونی هاپکینز را در این نقش مشاهده می کنید.
این نگاه نافذ یکی از دلایل اصلی تبدیل شدن شخصیت هانیبال لکتر به یکی از بزرگترین شرورهای تاریخ سینما است.
ژانر وحشت به ندرت توسط منتقدان جدی گرفته می شود، اما فیلم هایی مانند The Silence of the Lambs مرز بین “تریلر” قابل قبول منتقدان و وحشت خالص را طی کردند. این اثر برنده اسکار هم یک تریلر است و هم یک فیلم ترسناک، و نمایش واقع گرایانه اش از تحقیقات FBI تنها به وحشت می افزاید، زیرا همه چیز طوری به نظر می رسد که گویی واقعاً می تواند اتفاق بیفتد.
Anthony Hopkins در نقش Hannibal Lecter صحنه را از آن خود می کند و این نقش حرفه افسانه ای او را تعریف کرده است. عناصر رازآلود با پیچش های تکان دهنده همراه هستند و سفر Clarice به دنیای قتل های زنجیره ای وحشتناک تر از هر ترس ماوراء طبیعی است. تریلرهای ترسناک به زودی بسیار محبوب شدند و فیلم هایی مانند Copycat واقعاً این کار را به درستی انجام دادند.
Candyman (1992)
تصویر نمادین کندی من در ادامه آمده است.
این تصویر به یکی از ماندگارترین قاب های ژانر وحشت در دهه 90 تبدیل شد.
پس از سال ها فیلم های اسلشر تکراری، دهه 90 میلادی شاهد شروع تکامل این روند به چیزی عمیق تر بود. Candyman یکی از اولین ها بود که تلاش کرد کاری فراتر با این زیرژانر انجام دهد، و تفسیری درباره نژادپرستی و شکاف طبقاتی در شهرهای داخلی ارائه کرد. شخصیت شرور اصلی برای سرگرمی نوجوانان را تکه تکه نمی کرد، بلکه نمادی از چیزی بسیار شرورتر بود.
بازی مرحوم Tony Todd در نقش Candyman جایگاهی را در تالار مشاهیر فیلم های ترسناک برای او به ارمغان آورد و او ظرافت پشت این شخصیت را درک می کرد. این فیلم بی نقص نیست، اما Candyman نشان داد چگونه می توان با ایده های هوشمندانه، چیزهای قدیمی را دوباره نو ساخت. دهه 90 میلادی برای تثبیت هویت ترسناک خود تلاش کرد، بنابراین بسیاری از فیلمسازان به سادگی روندهای قبلی را بهبود بخشیدند.
The Craft (1996)
در ادامه تصویری از شخصیت نانسی را در این فیلم می بینید.
این فیلم با ترکیب عناصر ترسناک و فرهنگ نوجوانان، تأثیر زیادی بر جوانان آن دوره گذاشت.
وحشت همیشه خود یک خرده فرهنگ بوده است، و برخی فیلم های ترسناک دهه 90 میلادی این تقاطع را بررسی کردند. فیلم محبوب جادوگری، The Craft ، بسیاری از آنچه که نوستالژیک دهه 90 میلادی است را با مدها و طرح داستانی واقعاً به یادماندنی بزرگ سالی ادغام کرد. کمتر فیلمی به این کاملی دهه را در بر می گیرد، اما The Craft به عنوان یکی از بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 قدیمی نشده است.
این فیلم به حدی سبک پردازی شده است که شبیه یک موزیک ویدیوی اواسط دهه 90 میلادی به نظر می رسد، و آن جادوگری را در دهه ای که تصویر جادوگران را به طور کلی نرم تر کرده بود، دوباره ترسناک ساخت. The Craft مشکلات خود را داشت، اما بی شک مدرن بود. سال های میانی دهه 90 میلادی زمانی بود که این ژانر به حضیض خود رسید، اما فیلم هایی مانند The Craft شروع یک حرکت صعودی بودند.
Scream (1996)
تصویر زیر، قاتل معروف این مجموعه یعنی Ghostface را در یکی از صحنه های تعقیب و گریز نشان می دهد.
این ماسک به سرعت به نمادی از وحشت خودآگاه و پست مدرن در دهه 90 تبدیل شد.
کارگردان Wes Craven در دهه 80 میلادی با A Nightmare on Elm Street نام خود را در ژانر وحشت ثبت کرد و در دهه 90 میلادی دوباره با Scream بازگشت تا همین کار را انجام دهد. Scream با تمسخر فرهنگ هواداری افراطی و بیش از حد بودن فیلم های ترسناک به طور کلی، ژانر اسلشر معمایی را با لحنی کاملاً بدبینانه احیا کرد.
علاوه بر طنز، Scream لرزه های موثری نیز ایجاد کرد، و Ghostface از آن زمان به یکی از شناخته شده ترین شرورهای اسلشر تبدیل شده است. Craven دید که ژانر وحشت راکد شده است، و او با کنار گذاشتن مؤثر دوران قبلی برای همیشه، دوران جدیدی را آغاز کرد و Scream را به یکی از بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 تبدیل کرد. انبوهی از اسلشرهای جدید پس از آن آمدند، اما بیشتر آنها نکته اصلی Scream را درک نکردند.
Cube (1997) – نگاهی به یکی از بهترین فیلم های ترسناک دهه 90
در ادامه نمایی از فضای کلاستروفوبیک فیلم Cube را مشاهده می کنید.
این تصویر به خوبی حس گیرافتادن شخصیت ها در یک معمای مرگبار را منتقل می کند.
هنگام فهرست کردن فیلم های ترسناکی که دهه 1990 میلادی را بیشتر تعریف می کنند، فیلم مستقل کانادایی Cube احتمالاً اولین چیزی نیست که به ذهن می رسد. با این حال، این فیلم چندین روند ترسناک را پیش بینی کرد و همچنین یک فیلم به طور مؤثر دلهره آور است که هرگز از غافلگیر کردن باز نمی ماند. فرض ساده آن با توجه زیاد به جزئیات ارتقا می یابد، و به همان اندازه که به طور معمول ترسناک است، سورئال نیز هست.
Cube هر دلار را به طور سازنده استفاده می کند و تمرکز بر بازیگران نتیجه می دهد. این فیلم نشان دهنده ترس های فزاینده درباره نفوذ فناوری و اینکه چگونه منطق بی رحمانه ماشین ها می تواند بشریت را نابود کند، است. این مضامین با پیشروی دهه 90 میلادی و نفوذ بیشتر و بیشتر فناوری به زندگی روزمره، تنها پیش گویانه تر می شدند.
I Know What You Did Last Summer (1997)
در تصویر زیر، یکی از شخصیت های اصلی فیلم را در لحظه ای پر از ترس و اضطراب می بینیم.
این فیلم به خوبی حال و هوای اسلشرهای نوجوانانه اواخر دهه 90 را به تصویر می کشد.
علاوه بر Scream، I Know What You Did Last Summer فیلم اسلشر نمونه ای از نیمه دوم دهه 1990 میلادی است و قطعاً در میان بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 جای می گیرد. این فیلم به خصوص هوشمندانه نیست، و تلاشی هم برای زیر پا گذاشتن انتظارات ژانری ندارد، اما همچنان موفق می شود روایت جاری فیلم های اسلشر را بدون احساس خستگی یا کلیشه ادامه دهد.
I Know What You Did Last Summer با سه دنباله همراه بود، از جمله فیلم همنام سال 2025 میلادی.
گروهی از ستاره های جوان مانند Sarah Michelle Gellar و Jennifer Love Hewitt آن را به طور محکم در سال 1997 میلادی تثبیت کردند، و این فیلم کمی رگه های طنز دارد زیرا توسط Kevin Williamson نوشته شده است، کسی که همچنین Scream را نوشت. I Know What You Did Last Summer یک شاهکار نیست، اما چیزی جدید ارائه داد که یک فرنچایز از پیش تعیین شده نبود.
Bride Of Chucky (1998)
در ادامه تصویری از دو شخصیت اصلی این فیلم، چاکی و تیفانی، را مشاهده می کنید.
این فیلم با افزودن کمدی سیاه به فرنچایز، جانی دوباره به آن بخشید.
Child’s Play شخصیت نمادین اسلشر جدیدی به نام Chucky را در سال های پایانی دهه 80 میلادی معرفی کرد، و این عروسک قاتل در دو دنباله خسته کننده در ابتدای دهه 90 میلادی به حال خود رها شد. سرانجام، Bride of Chucky کاملاً رویکرد این فرنچایز اسلشر را تغییر داد و حس شوخ طبعی طعنه آمیزی را معرفی کرد که هنوز هم آن را تا به امروز پیش می برد.
با شکستن دیوار چهارم، Bride of Chucky وضعیت نمادین شخصیت اصلی را در آغوش می گیرد و روایت های فرامتنی را به طرح ماوراء طبیعی خود گره می زند که حتی سایر فیلم های ترسناک را نیز مسخره می کند. این امر تأثیر عمیقی بر این ژانر برای بقیه دهه 90 میلادی داشت، با روندی از وحشت خودآگاه که به تمسخرهای آشکاری مانند Scary Movie ختم شد.
Ring (1998)
صحنه نمادین خروج ساداکو از تلویزیون در فیلم Ring را در ادامه می بینید.
این لحظه یکی از ترسناک ترین و به یادماندنی ترین صحنه های تاریخ سینمای وحشت ژاپن است.
فیلم های ترسناک بین المللی می توانند تأثیر عمیقی بر بازار فیلم آمریکا داشته باشند، و Ring محصول 1998 میلادی شاید تأثیرگذارترین فیلم ترسناک خارجی آن دهه باشد. این داستان شبح ژاپنی به وضوح با هر چیزی که در آن زمان در آمریکا ساخته می شد، متفاوت بود و هنوز هم دلهره آور است. این فیلم فناوری مدرن (آن زمان) را در آغوش گرفت، که عناصر وحشت تکنولوژیک را نیز اضافه کرد.
ویدئوی خانگی و گسترش لوازم الکترونیکی ارزان قیمت از جمله الهام بخش های Ring هستند، و کمتر فیلمی به این اندازه ریشه در دهه خود داشت. محیط های معمولی بسیار ترسناک تر هستند، زیرا اشیاء روزمره می توانند به مجراهایی برای وحشت های ناگفتنی تبدیل شوند. فیلم های ترسناک آینده سعی خواهند کرد روح Ring را کپی کنند، اما هیچ کدام نمی توانند تا این حد پیش بینانه باشند.
The Blair Witch Project (1999)
در تصویر زیر، یکی از شخصیت های اصلی را در میان جنگل سرگردان و وحشت زده می بینید.
این نما به خوبی حس واقع گرایی و اضطراب فیلم را که از طریق سبک «فیلم پیدا شده» به دست آمده، منتقل می کند.
تا سال 1999 طول کشید، اما The Blair Witch Project بالاخره از راه رسید تا دهه وحشت را جمع بندی کند. این فیلم پیشگامانه با فرمت «فیلم پیدا شده» (found footage) بیشتر به تعلیق تکیه داشت تا ترس های واقعی، و رمز و راز پیرامون تولید فیلم به همان اندازه محصول نهایی جذاب بود. این فیلم با بودجه کم جهان را تسخیر کرد و هنوز هم امروزه نمادین است.
The Blair Witch Project یکی از اولین فیلم هایی بود که به درستی از اینترنت به عنوان ابزار بازاریابی استفاده کرد و افسانه شهری خود را به صورت آنلاین گسترش داد. این فیلم عمداً مخاطبان را در مورد واقعی بودن یا نبودن داستان در شک نگه داشت و ژانر فیلم های «پیدا شده» را آغاز کرد، هرچند حدود یک دهه بعد.
در مورد تعریف دهه 1990 میلادی، The Blair Witch Project تنها فیلم ترسناک از آن دهه بود که کاملاً اورجینال بود و کاری کاملاً جدید انجام داد و به لیست بهترین فیلم های ترسناک دهه 90 اضافه شد. این فیلم رویکرد «خودت انجام بده» (DIY) رونق فیلم های مستقل را در آغوش گرفت و لحظه ای مهم در زمان بود که هرگز تکرار نخواهد شد.
دهه 90 با وجود نداشتن یک هویت واحد در ژانر وحشت، مجموعه ای متنوع از آثار را به سینما هدیه داد. از بازآفرینی هوشمندانه اسلشرها در فیلم هایی مانند Scream گرفته تا تریلرهای روانشناختی عمیق مانند The Silence of the Lambs و نوآوری های ساختاری در The Blair Witch Project، این دهه نشان داد که ترس می تواند اشکال گوناگونی داشته باشد و راه را برای روندهای جدید در هزاره بعدی هموار کرد.
